Η εξέγερση των Ελλήνων του Άουσβιτς και το αιματοκύλισμα στο Μπάμπι Γιαρ
Η 27η Ιανουαρίου έχει κηρυχθεί από τον ΟΗΕ ως η Διεθνής Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Ολοκαυτώματος.
Όπως ανέφερε, μεταξύ άλλων, στο φετινό του μήνυμα ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες:
«Σήμερα, κάνουμε μία παύση για να θρηνήσουμε τα έξι εκατομμύρια Εβραίους παιδιά, γυναίκες και άνδρες που δολοφονήθηκαν συστηματικά από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους. Πενθούμε για τους Ρομά και τους Σίντι, για τα άτομα με αναπηρίες και τόσους άλλους που διώχθηκαν και δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
»Τιμούμε τη μνήμη τους. Στεκόμαστε στο πλευρό των επιζώντων, των οικογενειών και των απογόνων τους. Δεσμευόμαστε να μην ξεχάσουμε ποτέ, ούτε να αφήσουμε τους άλλους να ξεχάσουν την αλήθεια για αυτό που συνέβη.
»Αναγνωρίζουμε την τρομερή σημασία που έχει αυτή η Ημέρα μνήμης στην εποχή μας. Το αντισημιτικό μίσος που τροφοδότησε το Ολοκαύτωμα δεν ξεκίνησε με τους Ναζί, ούτε τελείωσε με την ήττα τους. Σήμερα, γινόμαστε μάρτυρες της εξάπλωσης του μίσους με ανησυχητική ταχύτητα».
Το 1961, ο ναζιστής εγκληματίας Άντολφ Άιχμαν, συνταγματάρχης των SS και επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο που είχε χαρακτηριστεί ως ο «αρχιτέκτονας» του Ολοκαυτώματος δικάστηκε στο Ισραήλ.
Τις ημέρες τις ιστορικής δίκης, «ΤΟ ΒΗΜΑ» δημοσιεύει την έρευνα του απεσταλμένου στο Ισραήλ, Αστέρη Στάγκου για την εξέγερση των 300 Ελληνοεβραίων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς ΙΙ – Μπίρκεναου.
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 28.4.1961, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»
Πρόκειται για «την ιστορία της εξεγέρσεως των 300 Ελλήνων Εβραίων που αποτελούσαν το Ζόντερ Κομμάντο του Κρεματορίου υπ’ αριθμόν 3 του Μπίρκεναου. Δούλευαν μήνες σ’ αυτή την κόλασι οι 300. Μήνες υπόφεραν, γογγύζοντας την τρομακτική δοκιμασία. Κι όσο περνούσε ο καιρός, μέσα στις καρδιές τους ωρίμαζε η σκέψι της εξεγέρσεως (…), η σκέψι ότι “καλύτερα να πεθάνουν όρθιοι, πολεμώντας, παρά να ζήσουν σαν αποκτηνωμένοι σκλάβοι”.
»Πρωτεργάτες (…) δύο Εβραίοι αξιωματικοί του ελληνικού στρατού (…), ανθυπολοχαγός Αλέκο Ερρέρα, από τη Λάρισα, λοχαγός Ζοζέφ Μπαρούχ από τα Γιάννενα».
(…)
«Η Κεντρική Οργάνωσις Αντιστάσεως του Άουσβιτς και του Μπίρκεναου άρχισε να οργανώνη μια γενικήν εξέγερση. (…) Δημιούργησαν ένα στρατηγείο μέσα στο Μπίρκεναου, κατέστρωσαν τα σχέδια της εξεγέρσεως, έκαναν χάρτες, έστειλαν ένα αντίγραφο στο Άουσβιτς για συντονισμό μ’ ένα σύνδεσμό τους, προσπάθησαν να στείλουν, τα σχέδια και τους χάρτες στους αντάρτες και στο Σοβιετικό στρατό που πλησίαζε στην Κρακοβία, ώστε η εξέγερσή τους να μη μείνη αβοήθητη.
»Η κακή μοίρα το θέλησε να πιαστή ο σύνδεσμος, να βασανιστή κτηνωδώς, αλλά δίχως να μιλήση. Οι Γερμανοί τον κομμάτιασαν, ύστερα πήραν μέτρα ασφαλείας. Αλλά στο αναμεταξύ, οι αντάρτες απ’ έξω κατάφεραν να στείλουν μερικά όπλα μέσα.
»Οι κρατούμενοι χάρις στα κορίτσια – κι ανάμεσά τους 20 Ελληνοπούλες Εβραίες από τη Θεσσαλονίκη και τα Γιάννενα – που δούλευαν στο εργοστάσιο “Γιούνιον” κατάφεραν να φέρουν στο Άουσβιτς και το Μπίρκεναου μπαρούτι.
»Τα κορίτσια το έκρυβαν κάτω από τα στήθια τους, οι άντρες που το παραλάβαιναν το έκρυβαν μέσα στους κρυφούς, διπλούς πάτους, των δοχείων για τα τρόφιμά τους, δοχείων που τους είχαν κατασκευάσει σύντροφοί τους που δούλευαν στο μηχανουργείο των Γερμανών.
Η επίθεση
Στο Ζόντερ Κομμάντο στο κρεματόριο αριθμός 3 του Μπίρκεναου, 300 άντρες από την Ελλάδα κατάλαβαν ότι οι Γερμανοί αποφάσισαν να τους ξεκάνουν. Ήταν χειμώνας, τέλη Οκτωβρίου κι αρχές Νοεμβρίου του 1944 και οι μεταφορές – και η εξόντωση των Εβραίων της Ουγγαρίας – τελείωναν. Τούτο σήμαινε ότι οι άντρες του Ζόντερ Κομμάντο θα ωδηγούνταν από τους Γερμανούς στο θάνατο, για να μη μείνη κανείς ζωντανός μάρτυρας της κτηνωδίας τους.
»Επί κεφαλής του Κομμάντο ο λοχαγός Μπαρούχ και πρώτος βοηθός του ο Μωυσής Βενέζια, που είχε υπηρετήσει στην ελληνική αεροπορία (…) η απόφασή του: να εξεγερθούν, να πεθάνουν πολεμώντας κι αν σωθή κανείς τόσο το καλύτερο.
»Ειδοποίησε σχετικά το εβραϊκό τμήμα της Οργανώσεως Αντιστάσεως, που με τη σειρά του ειδοποίησε την κεντρική ηγεσία της οργανώσεως. (…)
»Ένα Σάββατο, οι άντρες Κομμάντο είδαν να πλησιάζη προς το πανύψηλο τοίχο που χώριζε το δικό τους χώρο από τον υπόλοιπο χώρο του Μπίρκεναου, μια μεγάλη ομάδα αντρών των Ες – Ες.
»Τότε, ο Μπαρούχ έδωσε το σύνθημα: οι άντρες του άρπαξαν τον Κάππο και τον πέταξαν ζωντανό μέσα στους φούρνους, ύστερα, με τα λιγοστά όπλα που είχαν στη διάθεσή τους, σκότωσαν τους 4 άντρες των Ες – Ες που αποτελούσαν την εσωτερική φρουρά και μετά χρησιμοποιώντας βόμβες που είχαν φέρει τα κορίτσια της Χαλέουα και της Ρομπότα, έβαλαν φωτιά στο κρεματόριο και το ανετίναξαν στον αέρα.
Το στρατόπεδο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, Πολωνία
Ο φλεγόμενος λάκκος
»Τώρα πια ήξεραν ότι θα πεθάνουν. Με τα λιγοστά όπλα που είχαν, με τα όπλα των τεσσάρων φρουρών που είχαν σκοτώσει και με τις ελάχιστες πρόχειρες βόμβες που τους περίσσευαν, προσπάθησαν να βγουν από το στρατόπεδο. (…) Μερικοί πολύ λίγοι, γλύστρησαν και πέρασαν, κατάφεραν να φτάσουν ως το στρατόπεδο των γυναικών. (…)
»Όταν, τέλος, οι Γερμανοί κατάφεραν να μπουν μέσα [στο στρατόπεδο του κρεματόριου], βρέθηκαν μπρος σε 250 νεκρούς και σε καμμιά πενηνταριά ζωντανούς, στην πλειοψηφία βαρειά τραυματισμένους. (…)
»Χτυπώντας τους βάναυσα τούς ανάγκασαν να σκάψουν ένα τεράστιο, βαθύ λάκκο. Εκεί μέσα τους ανάγκασαν να πηδήσουν, να ξαπλώσουν στο βάθος του. Μετά έρριξαν πετρέλαιο. Κι ύστερα ένα σπίρτο. Την ώρα που άναψε η φλόγα, υψώθηκε ως τον ουρανό – και τον άκουσαν οι κρατούμενοι στο κυρίως στρατόπεδο – βροντόφωνος ένας ύμνος, ο ελληνικός έθνικός ύμνος και μαζί ο ύμνος του Σιωνισμού.
»Από τους 300 Ελληνοεβραίους, όπως λέγεται, διεσώθη μόνον ο Σαμουήλ Μπέζια. Αυτό, όμως, δεν κατόρθωσα να το εξακριβώσω με απόλυτη βεβαιότητα».
Η Σφαγή του Μπάμπι Γιαρ
Το Ολοκαύτωμα, δυστυχώς, είχε και άλλους πολλούς τόπους μαρτυρίων. Ένας από τους πιο αιματοβαμμένους είναι το φαράγγκι Μπάμπι Γιαρ έξω από Κίεβο, που αποτέλεσε τον τόπο του μαρτυρίου για τουλάχιστον 34.000 Εβραίους.
Όπως αναφέρει η Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος (United States Holocaust Memorial Museum): «Στις 19 Σεπτεμβρίου 1941 οι γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στην πόλη του Κιέβου, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας. Μαζί με ένα μεγάλο μέρος της γερμανοκρατούμενης Ουκρανίας, η πόλη ενσωματώθηκε στο Reichskommissariat Ukraine (Κομισαριάτο του Ράιχ στην Ουκρανία), το οποίο είχε συσταθεί την 1η Σεπτεμβρίου με διοικητή τον Έριχ Κοχ (Επίτροπο του Ράιχ – Reichskommissar).
»Πριν τη γερμανική εισβολή, στο Κίεβο έμεναν περίπου 160.000 Εβραίοι. Αυτό αντιστοιχούσε σχεδόν στο 20% του συνολικού πληθυσμού της πρωτεύουσας.
Οι διαταγές του Αδόλφου Χίτλερ, εδώ και καιρό, ήταν σαφείς. Οι εβραϊκοί πληθυσμοί έπρεπε να αφανιστούν από προσώπου Γης. Σε κάθε σημείο που έφτανε ο γερμανικός στρατός στηνόταν και ένας μηχανισμός εξόντωσης των Εβραίων.
«Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας της γερμανικής κατοχής του Κιέβου, συνέβησαν δύο τεράστιου μεγέθους εκρήξεις», αναφέρει η Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος.
«Οι εκρήξεις κατέστρεψαν το γερμανικό αρχηγείο και περιοχές γύρω από τον βασικό δρόμο του κέντρου της πόλης (Οδός Khreshchatyk). Ένας μεγάλος αριθμός Γερμανών στρατιωτών και αξιωματούχων σκοτώθηκαν κατά τις εκρήξεις αυτές».
Έτσι, οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν το σαμποτάζ ως πρόσχημα και δόθηκε εντολή να συλληφθούν όσοι Εβραίοι είχαν παραμείνει στο Κίεβο.
Η σφαγή
«[Το Κίεβο] κατακτήθηκε και ερειπώθηκε από τους Γερμανούς, έγινε η σκηνή της τρομακτικής σφαγής των Εβραίων στο Μπάμπι Γιάρ» γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 29ης Σεπτεμβρίου 1964.
«ΤΑ ΝΕΑ» της 24ης Ιουλίου 1987 και ο Πέτρος Ανταίος δημοσιεύουν λόγια του σοβιετικού λογοτέχνη Ίλια Ερεμπουργκ: «Γνωρίζω, ότι στη διάρκεια της κατοχής οι χιτλερικοί σκότωναν στο Μπάμπι γιάρ πατριώτες – Ρώσους και Ουκρανούς, – αλλά στη λαϊκή μνήμη αποτυπώθηκαν οι μέρες του Σεπτέμβρη του ’41, τότε που οι νάζι σκότωσαν στο Μπάμπι γιάρ όλους τους Εβραίους, που δεν μπόρεσεαν να φύγουν από το Κίεβο -γέρους, αρρώστους, γυναίκες, παιδιά.
»Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοινώθηκαν στη δική της Νυρεμβέργης, στη διάρκεια δύο ημερών οι χιτλερικοί σκότωσαν εκεί περί τις σαράντα χιλιάδες σοβιετικούς πολίτες εβραϊκής εθνικότητας».
Όπως αναφέρει η Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος: «Τα θύματα συγκεντρώθηκαν εκεί (σ.σ. στο Μπάμπι Γιαρ), υποχρεώθηκαν να αφαιρέσουν τα ρούχα τους και, στη συνέχεια, να μπουν στο φαράγγι. Η Sonderkommando 4a, μια ειδική μονάδα του τάγματος θανάτου Einsatzgruppe C με επικεφαλής τον SS-Standartenführer Πάουλ Μπλόμπελ, τους πυροβόλησε σε μικρές ομάδες.
Σύμφωνα με τις αναφορές που στάλθηκαν στο αρχηγείο των ταγμάτων θανάτου στο Βερολίνο, 33.771 Εβραίοι σφαγιάστηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του διημέρου.
Μαζική εκτέλεση στο Μπάμπι Γιαρ το 1942
»Η Σφαγή στο Μπάμπι Γιαρ ήταν μία από τις πολλές μαζικές εκτελέσεις που διέπραξαν οι Ναζί στις αρχές του 1941. Ήταν επίσης μία από τις μεγαλύτερες μαζικές δολοφονίες που διαπράχθηκαν σε μια μεμονωμένη τοποθεσία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου»
»Τα ναζιστικά στρατεύματα συνέχισαν, για δύο χρόνια ακόμα, να χρησιμοποιούν το φαράγγι Μπάμπι Γιαρ ως τόπο μαζικών εκτελέσεων, θανατώνοντας εκεί δεκάδες χιλιάδες ακόμα ανθρώπους.
